Op korte termijn wordt het voor alle Nederlandse ondernemingen met meer dan tien werknemers verplicht om een gedragscode op te stellen. Deze maatregel, vastgelegd in een nieuw artikel van de Arbowet, heeft als doel om ongewenst gedrag, zoals pesten, seksuele intimidatie, discriminatie, agressie en geweld op de werkvloer, tegen te gaan.

De beoogde ingangsdatum van deze verplichting is 1 juli 2026, maar deze datum is nog niet definitief. Het wetsvoorstel moet eerst nog worden behandeld en goedgekeurd door zowel de Tweede als de Eerste Kamer.

Hoewel de wet nog niet is aangenomen, is het verstandig dat organisaties zich nu alvast voorbereiden. Door tijdig een gedragscode op te stellen en deze actief binnen de organisatie te communiceren, kunnen werkgevers niet alleen voldoen aan de toekomstige wettelijke eisen, maar ook bijdragen aan een veilige en respectvolle werkcultuur.

Lees meer over het wetsvoorstel

De gedragscode moet duidelijk maken welk gedrag binnen de organisatie (on)acceptabel is. Werkgevers zijn daarnaast verplicht hun personeel actief voor te lichten, zodat werknemers weten wat er van hen wordt verwacht en waar ze terechtkunnen bij incidenten. De maatregel is een directe uitwerking van het Nationaal Actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. 

Deze nieuwe verplichting is een belangrijke stap richting het bevorderen van sociale veiligheid op de werkvloer. Een sociaal veilige werkomgeving is een plek waar medewerkers zichzelf kunnen zijn, zich durven uitspreken en beschermd worden tegen grensoverschrijdend gedrag. Door het opstellen van een gedragscode ontstaat er niet alleen duidelijkheid, maar wordt ook het gesprek over gewenst gedrag gestimuleerd.

De ondernemingsraad (OR) speelt een cruciale rol in dit proces. Omdat de gedragscode onder de psychosociale arbeidsomstandigheden valt, is instemming van de OR vereist. Ondernemingsraden kunnen bovendien zelf het initiatief nemen om samen met de bestuurder een gedragscode op te stellen, mocht die nog ontbreken. De ondernemingsraad (OR) speelt een cruciale rol in dit proces. Omdat de gedragscode onder de psychosociale arbeidsomstandigheden valt, is instemming van de OR vereist. Ondernemingsraden kunnen bovendien zelf het initiatief nemen om samen met de bestuurder een gedragscode op te stellen, mocht die nog ontbreken.

Daarnaast past dit prachtig in de zorgtaken die de OR in artikel 28 WOR krijgt: om te waken tegen discriminatie en gelijke behandeling tussen mannen en vrouwen en te bevorderen

Hoewel de exacte ingangsdatum nog niet vaststaat, is het wetsvoorstel inmiddels in consultatie en wacht het op goedkeuring door het parlement. Werkgevers en OR kunnen zich nu alvast voorbereiden op deze nieuwe verplichting, die niet alleen juridisch noodzakelijk is, maar ook bijdraagt aan een gezonde en respectvolle werkcultuur.

Adviseur-Trainer Charlotte van Beek schreef onlangs een blog over sociale veiligheid op de werkvloer. Lees haar blog: Sociale veiligheid op de werkvloer: de rol van de OR.